fbpx
Geen categorie

Zaaien, Afharden, uitplanten en doorzaaien

Het is een tijdje geleden dat ik een blogje schreef, maar met een baby van 9 maanden merk ik dat de tijd schaarser is. Het moestuin seizoen is volop begonnen! In de maanden februari, maart en april kon er al heel wat gezaaid worden om sterke, stevige planten te hebben op 15 mei zodat ze gelijk naar buiten kunnen.

Ook ik zat niet stil. Alle momentjes dat het kon werden benut. Ik had nog achterstallig onderhoud in de tuin zelf. Het onkruid kwam overal vandaan, de grond was uitgeput, dus moest nodig gevoed worden en zo geschiedde. Manlief werd op pad gestuurd voor 8 zakken compost, al het onkruid in de moestuin gewied ( nu belangrijk dat ik het bijhoud) en de grond is voorzien van voeding en voornamelijk compost.

Binnen in huis begon ik vroeg met zaaien, vroeger dan menig moestuinierder, want ik heb een kas dus ik kan net wat eerder dan 15 mei al wat planten kwijt in de kas. Pepers, paprika’s, aubergines, tomaten, nog nooit eerder had ik zulke grote en sterke planten. De reden van dit succes: een goede warme en lichte plek en een groeilamp. In een, op marktplaats gescoord, vitrinekastje bij het raam op het zuiden groeiden ze zelfs te hard. Ze werden te groot voor het kastje. Gelukkig liet het weer het toe om de plantjes in de kas te zetten en daar worden ze alleen maar sterker van. Ook de komkommer en courgette zijn voorgezaaid, want ook die eten we graag in de zomer. 
Wil je nu nog wat zaaien, dan kan je zeker nog courgette en komkommer zaaien. Ze groeien snel en dan kunnen ze alsnog vanaf 15 mei naar buiten.

In de vollegrond in de tuin kun je ook al veel zaaien. Ik zaaide er al tuinbonen en kapucijners, waar ik een deel ook van in de kas had voorgezaaid en die staan nu dus buiten. Ik zaaide verder nog wortels, diverse sla soorten en radijsjes. Ik plantte uien en vroege aardappelen. Heb je nou niet zoveel plek in je tuin, dan kun je aardappelen heel makkelijk in potten of zakken verbouwen. Bij mij werkt het in zakken het beste. Ik gebruikte er de zakken van de compost voor. Door ze binnenste buiten te vouwen zijn het gewoon zwarte zakken en zie je de print dus niet meer en leuke bijkomstigheid is dat het zwart de warmte wel opneemt.

Deze week zaai ik binnen nog sperziebonen en pompoenen voor, dat zijn snelle groeiers en zij kunnen dan ook half mei naar buiten. Voor het najaar wil ik ook al zaaien, denk aan spruiten, bieten, pastinaken, boerenkool, broccoli etc zodat we ook in het najaar kunnen blijven oogsten.

Ook diverse bloemen krijgen bij mij een plek in en om de moestuin. Afrikaantjes, oost-indische kers, cosmea’s, zinnia’s, zonnebloemen, heb ik allemaal zelf gezaaid dit jaar. Niet alle bloemen deden het even goed, maar ik hoop dat de plantjes die ik nu heb het gaan redden. De klaprozen worden liever ter plekke gezaaid, dus dat wil ik snel nog doen en de dahlia’s zijn voorgepot zodat ze al goed geworteld zijn wanneer ik ze half mei in de grond stop. Voordat ik de dahlia’s kwijt kan moet ik mijn voorjaarsbollen uit de grond halen. In de volle grond laat ik ze staan, maar in de potten moeten ze plaatsmaken voor de zomerbloeiers.
Over voorjaarsbollen gesproken. Wat heb ik dit jaar genoten van de tulpen. Ik kocht 500 tulpenbollen op marktplaats afgelopen jaar en plantte ze met buren in de groenstrook voor ons huis, wat een prachtig gezicht! 

Wil jij nou ook een moestuin beginnen? Ik bied een compleet advies aan voor het opstarten van jouw eigen moestuin, check het startup moestuinpakket op onder het kopje tuinadvies.

 

Geen categorie · Interieur

Zo richt je een u-woonkamer in

In samenwerking met HomeDeco schreef ik met een collega styliste een blog over het indelen van een woonkamer met een u-indeling. Er is blijkbaar veel vraag naar tips over het indelen van zo’n kamer. Ik maakte een interieurontwerp met de collectie van HomeDeco en uiteraard kunnen interieurtips niet ontbreken. 

Het indelen van een u-vormige kamer kan lastig zijn. Vaak wordt de zithoek in de uiterste hoek geplaatst, maar dat kan de zithoek klein maken of een beetje wegstoppen in het hoekje. Vaak houd je dan veel open ruimte over in het midden van de kamer. Zonde om die ruimte alleen maar te gebruiken om te lopen of wanneer er visite is.

Mijn tip zou zijn om de zithoek juist in die open ruimte te zetten. Op deze plattegrond ga ik uit van een kleine woonkamer en dan is dat wellicht een niet zo waarschijnlijke keuze, maar je zichtlijnen naar buiten en naar de eetkamer en de tuin blijven veel ruimtelijker. Bovendien is de ruimte achter de bank heel geschikt voor een speeltafel, een thuiswerkplek of een mooie kast om spulletjes op te bergen. Zo is die speelruimte of werkplek ’s avonds ook uit het zicht.

Een open wandkast zoals de Lifa living is uiteraard heel mooi tegen de lange wand (tussen het tv meubel en de eetkamer), maar het is juist ook een hele geschikte roomdivider. Zo kan je met een kast en behang dat je vanaf die kast tot aan de muur van de tuindeuren/ramen behangt een hele andere look en feel geven aan het eetgedeelte en het breekt gelijk die lange muur.

In deze indeling koos ik voor een ronde eettafel omdat ik hou van anders, maar een rechthoekige eettafel kan natuurlijk net zo goed in deze opstelling. Wil je meer loopruimte creëren, kies dan voor een zitbank langs de muur. Hierdoor kan je de tafel meer richting de muur schuiven.

Kleuradvies
Dit zijn de kleuren die ik heb uitgekozen voor de muur. Spider mum van Vestingh Paint heb ik gekozen als basis voor alle muren. Durf eens af te stappen van witte muren. Met deze kleur krijg je zoveel meer warmte in huis en het is toch heel veilig, zoals veel mensen dat graag zien. Voor in de kinderhoek achter de bank koos ik voor Diamond Dust. Een warme vintage roze kleur waardoor de speelruimte mooi afgebakend wordt en de groene bank er mooi tegen af steekt.

Om het eetgedeelte een hele andere look en feel te geven, koos ik voor het HK living behang Vintage Reeds te koop bij HomeDeco. De kleuren uit het behang komen ook terug in de muurverf en daardoor blijft alles toch een geheel. 

De wandkast is hier afgebeeld als wand

Vind je het ook lastig om de juiste indeling te vinden voor jouw huis. Ik denk graag out of the box met je mee. Wanneer je een interieuradvies bij mij afneemt krijg je ook een shoppinglist met meubels, accessoires en planten zoals dat past bij jouw wensen en budget. Hieronder zie je een voorbeeld met meubels die passen bij het ontwerp uit de blog.

Moestuin

De grond voeden en voorbereiden op het voorjaar

Dit onderwerp lijkt wellicht op het eerste gezicht een saai onderwerp, maar het is ooo zo belangrijk in een tuin. Het maakt niet uit wat voor tuin, het is in elke tuin belangrijk. Oke, als je alleen bestrating hebt dan niet, maar ik hoop niet dat je zo’n tuin hebt. 

Simpel
Wil je het simpel houden en niet teveel moeite doen dan raad ik je aan om deze herfst alle afgevallen bladeren die je in de tuin kunt vinden te verzamelen. Dit keer gooi je ze niet in de groencontainer, maar op de kale grond of tussen de planten in je tuintje. De bladeren (mits een goed pak) bedekt de bodem, dus onkruid krijgt minder kans (handig!) en het is een walhalla voor insecten en egeltjes. Wormpjes eten de bladeren op en poepen hele welkome hummus weer uit wat weer zorgt voor voeding en luchtigheid in de grond. 
Met kindjes is dit leuk om te doen. Ik deed het vorig jaar alleen 😉 Ik nam een grote zak mee naar een stadspark en een straat om de hoek met veel bomen, en dus veel afgevallen bladeren, en nam zakken vol mee naar huis.

Compost
Een andere manier is het bedekken van je grond met compost. Dat kan kant en klare compost van een tuincentrum zijn, maar kan ook verse champignonmest of koeienmest zijn. Helaas heb ik geen boertje in de buurt met koeien, dus kant en klare compost it is. Bedenk de bodem goed en je hoeft tot het voorjaar geen onkruid te verwijderen. Ik heb op sommige plekken een combinatie van bladeren en compost gedaan. Eerst bladeren en daarbovenop compost.

Groenbemester
Veel moestuinierders gebruiken ook een groenbemester. In de moestuin heb je in de winter grotere oppervlakken die leeg komen te staan. Door er een andere tijdelijke plant te zetten bereiken ze ook meerdere doelen. De grond staat vol en bij grote regenval spoelen de waardevolle stoffen niet uit de grond, groenbemesters wortelen vaak diep en dat zorgt voor luchtige grond. De worteltjes zorgen voor allerlei gangetjes onder grond en dan maakt dat voeding en water in het voorjaar en zomer beter zijn weg vindt. Sommige groenbemesters geven ook stikstof af aan de bodem en uiteraard zorgt een plant in de aarde voor meer bodemleven dan geen planten. In het voorjaar worden deze planten gebruikt als mulch ( zie voor uitleg het volgende kopje). Niet elke plant is geschikt. Mocht je groenbemesters willen dan moet je goed zoeken welke planten als groenbemester verkocht worden. 
Een nadeel van groenbemesters vind ik dat ze vroeg geplant moeten worden en dan heb ik nog groenten in de tuin staan. 

Japanse Haver als groenbemester.
Afbeelding van Bolster.nl

Mulchen
Mulchen is een veelgebruikte term in de moestuin en tuinwereld en de drie opties die ik hierboven beschreef zijn eigenlijk mulchen. Je (her)gebruikt tuinresten om de bodem mee te bedekken en die tuinresten geven op die manier hun voedingstoffen terug aan de bodem. Dat is dus zo met bladeren, met compost en wanneer je de groenbemester in het voorjaar laat liggen. In de zomer leg ik mijn gemaaide gras bijvoorbeeld ook op de bodem. Ik kan er alle borders mee vullen. Let wel op dat als je veel onkruid in je gras hebt, je deze eigenlijk ook een kans geeft in je borders op deze manier. Ik doe het dus niet altijd. 

Waarom dan toch een apart kopje over mulchen als dat hetzelfde is als de andere geboden opties? Nou, velen van ons willen in de herfst en in de winter een nette, opgeruimde tuin. Ik wil jullie vragen om die drang dit keer niet op te volgen. Dode planten, bladeren en takken zijn heel goed voor het bodemleven, dus laat ze staan en knip ze in het voorjaar pas kort of knip ze af maar verspreid ze over de bodem en gooi ze niet in de container. 
Haal wel de bladeren van je gazon, want die kan daar niet goed tegen. Leg die bladeren dan dus elders in de tuin. 

Extra voedingsstoffen 
Wanneer je een arme grond hebt, dan is het toevoegen van extra voedingsstoffen aan te raden. Doe dat niet nu, want het spoelt deze winter weg. Start vroeg in het voorjaar om de grond ready te hebben tegen de tijd dat je er je plantjes en bloemen in gaat zetten. Er zijn tuincentra waar je een grond sample kunt laten “meten”. Zo weet je of je een zandgrond, kleigrond etc hebt en hoor je welke voedingsstoffen je moet toevoegen. Denk aan kalk of stikstof. Ik heb kleigrond en daarbovenop hebben we een laag tuinaarde laten aanbrengen tijdens de bouw van het huis. Ik geniet dus van de voordelen van klei, maar ik heb gelukkig geen zeiknatte grond, want water kan zakken en blijft niet op de grond liggen. Ik mulch veel en dat zorgt ervoor dat ik weinig extra voedingsstoffen hoef toe te voegen. Ik heb als extra wel altijd gedroogde koeienmest en lavameel in huis en daar red ik het mee. Lavameel is echt een aanrader. Het verrijkt je bodemleven en versterkt je planten tegen plagen en ziektes. 
Rond maart/april ga ik mijn grond weer voeden, zodat het in mei weer klaar is voor de zomer. Voor nu is het dek met bladeren, takken, compost en gras voldoende.

Veel plezier met deze tuinklusjes! Juist op die heldere dagen met een zonnetje, zoals vandaag, is het heerlijk om buiten bezig te zijn! Hup Vitamine D’tjes!

Moestuin

Voorbereiding op het voorjaar

eind maart

De tomatenplanten zijn de kas uit, de meeste zomerbloemen zijn uitgebloeid en de echte warme dagen zijn voorbij. Het najaar is begonnen. Toch is het nog niet gedaan in de tuin. Er is nog zoveel te doen! Niet alleen in de moestuin, ook in de gewone tuin zijn er tal van dingen die je kunt doen. Over het voeden en verzorgen van je grond zal ik een andere blog wijden, want daar kan ik veel tips over geven. Een goede bodem is namelijk de basis voor een tuin vol planten, bloemen en mogelijk ook oogst als je een moestuin hebt.

Nu wil ik je enthousiasmeren om toch nog de handen uit de mouwen te steken, zodat je in het voorjaar heel vroeg geniet van prachtige kleuren. 

Bloembollen
Ik ben altijd zo trots wanneer de tulpen of alliumbollen in bloei staan in mijn tuin. Ik kan me voorstellen dat je, wanneer je de krokussen en tulpen elders ziet bloeien, baalt dat je er in het najaar geen aandacht aan besteed hebt. Ja hé? Dit jaar gaat dat anders zijn! 

Voor de eerste vorst kun je bloembollen in de grond stoppen. Je hebt dus vaak heel de maand oktober de kans om dat te doen en het hoeft allemaal niet zo netjes. Stop ze gewoon kriskras door elkaar in de grond. 
Er zijn drie keuzes/aanpakken die ik wil behandelen. 

  1. Welke voorjaarsbloemen
  2. In de volle grond
  3. In een pot

Welke voorjaarsbloemen
Je kunt kiezen uit diverse soorten bloemen: tulpen, narcissen, krokussen en alliumbollen zijn de meest bekende. Vergis je niet, ook met deze bekende bloemen kun je flink verrassen. Bij tuincentra vind je de standaard rode, gele, paarse en witte tulpen, maar online vind je prachtige soorten. Je vindt er zwarte, roze, met vlammen en dus meerdere kleuren, echt prachtig! Zo is dat ook met de andere drie dus kijk vooral eens naar een aparte variant. 
Ik ga dit jaar voor:

  • Tulipa Apricona; een zalmroze tulp. Deze zal mooi staan in de potten op de twee terrassen. Over de plek straks meer
  • Krokus Ruby Giant; een paarse krokus die vroeg bloeit en dus mogelijk in januari of februari al. Ik koos voor deze soort vanwege zijn vroege bloeitijd.
  • Narcissus Dutch Master; een grote gele Narcis die het ook goed doet in een pot
  • Muscari Armeniacum; dit is het bekende blauwe druifje. Naast het roze, paars en geel ook iets blauws en ik heb op deze manier ook bloemen van verschillende hoogte en bloeitijd. Zo staat er elke maand tot mei wel iets in bloei.
  • Frittilaria Persica; een paarszwarte klokjesbloem. Een Perzische kivietsbloem of keizersbloem genoemd. Een aparte onder de voorjaarsbloeiers hoor!

In de volle grond 
Heb jij nou in het najaar en winter wat lege of kale plekken in je borders, dan is dat de ideale plek om er bloembollen in te planten. In het voorjaar worden die plekken dan mooi gevuld met prachtige kleuren! 
Het voordeel van bollen in de volle grond planten vind ik, is dat je ze in de grond kunt laten wanneer de bloemen uitgebloeid zijn. Knip dan de stengel boven de grond af en het jaar erop komt de bol weer uit. 

In potten
Je kunt met bollen in potten heel snel een terras opfleuren. Je kunt er zelfs voor zorgen dat je potten vanaf februari tot mei vol staan met verschillende bloeiers door de bollen als een soort lasagne in de potten te leggen. Leg de tulpen onderin de pot, daarbovenop een laag met narcissen en dan een laag met krokussen en blauwe druifjes. De bovenste laag bloeit als eerste, vervolgens bloeit de tweede laag wanneer de eerste laag zo goed als uitgebloeid is etc.

Deze zomer staan de dahlia’s en andere eenjarige zomerbloemen in grote potten, dus deze potten vul ik op met een lasagne van bollen. Wanneer in mei de dahlia’s weer naar buiten mogen zijn de tulpen (onderste laag) net uitgebloeid. Goed getimed hé!

Knoflook
Dan wil ik nog kort stilstaan bij het in de grond stoppen van knoflooktenen. Ja je leest het goed. Wanneer je in de zomer je eigen bollen knoflook wilt oogsten, moet je rond 10 oktober knoflooktenen in de grond stoppen. Het is een ideaal gewas, want het vult je lege moestuinbakken of borders op in de wintermaanden en het is onwijs makkelijk. Het kan alleen mislukken doordat de preimineervlieg je tenen ruikt en je oogst verpest, maar verder hoef je er niet aan te doen. 


Twee jaar geleden kocht ik biologische knoflook in de supermarkt en stopte de teentjes ervan in de grond. Elk teentje wordt een volledige bol met tenen zoals je in de supermarkt koopt. Superleuk ook om met kids te doen. Het was een succes! 
Vorig jaar kocht ik een andere variant (olifantenknoflook) en kwam erachter dat het in de eerste plaats geen echte knoflook was en de oogst mislukte door de preimineervlieg. Ik had ook winteruien staan en die trokken de vlieg aan dus ook weer van geleerd.  
Dit jaar is het dus weer even langs de jumbo 🙂 Doen jullie mee

Ik zou het leuk vinden als jullie foto’s met mij delen waarop jullie bezig zijn met de bloembollen of knoflook. Dat mag via mijn social media kanalen.

Moestuin

Oogsten & genieten

We vergeten het nog wel eens, maar het is uiteraard ook belangrijk om van de moestuin te genieten. Ik merk nog wel eens dat ik zo bezig ben met het plannen en verzorgen van alle planten gericht op zoveel mogelijk oogst krijgen, dat ik vergeet te genieten als het eenmaal zover is. Dit jaar is in meerdere opzichten een bijzonder jaar. Het voorjaar was niet zoals we de afgelopen jaren zagen. Het was koud en nat en die trend is de hele zomer doorgetrokken. Dat heeft nogal wat invloed gehad op planten en oogst, maar ook dat hoort bij moestuinieren. Het is de ultieme plek om te leren los te laten. Ik ben daar niet zo goed in, maar de natuur is de baas en bepaalt. 

Daarnaast ben ik moeder geworden ( over leren loslaten gesproken 😉 ) op het moment dat de moestuin op zijn hoogtepunt is en dus is het dit jaar een uitdaging om te genieten van de oogst en er iets lekkers mee te maken. Het zou zonde zijn als we het niet zouden opeten, toch? Tussen de slaapjes, voedingen en het herstel door probeer ik dus met behulp van Caspar te oogsten en te koken. Ik neem jullie mee in onze tuin en keuken en wie weet kan ik jullie inspireren om ook iets lekkers te maken van jullie oogst of volgend jaar ook eens een moestuin te starten.

Ingemaakte komkommer
Ik kan het vaak niet laten om veel komkommerplanten te zetten en ik heb dan ook komkommers in overvloed waar familie en vrienden van meegenieten. Dit jaar maakte ik voor het eerst ingemaakte komkommers. Lekker bij de nasi. Ik deed dit met een recept van Uitpaulineskeuken en dan de versie met peper. 1 peper uit de tuin voor drie potjes was meer dan genoeg! Zelfs Caspar die toch wel van pittig houdt moest even een slokje drinken na het proeven ervan. 
Uiteraard gingen veel komkommers in salades en zo losse plakjes in een schaaltje doen het altijd goed. 

Tomatenpassata
Tomaten zijn wel een van de belangrijkste gewassen voor een moestuinierder. Sommigen verbouwen wel 20 of meer verschillende soorten in een jaar. Ik doe het dan nog beschaafd met 3 soorten. De vierde soort kwam niet op met zaaien dus dat was jammer, maar volgend jaar ga ik het dus weer proberen. Ik heb (ze staan er nog) wel 12 planten staan dus genoeg om heel wat sauzen, salades en soepen te maken. 

Ik vond vorig jaar een passata recept van mme zsazsa en hiermee kan je van alles maken. Het is de basis voor pastasaus, maar met wat bouillon erbij is het ook een heerlijke basis voor soep en we gebruiken het zelfs als basissaus voor op de pizza. Om ruimte in de vriezer te besparen ben ik vorig jaar ook begonnen met wecken. Lekker oldskool! Ik heb al twee batches kunnen maken en ik verwacht nog wel een paar kilo tomaten te kunnen oogsten. We eten dus deze winter nog pasta van onze eigen oogst. 

Verder worden tomaten uitgedeeld, op de boterham gedaan met kaas, peper, zout en mayonaise en in salades. Kortom, tomaten zijn echt zo veelzijdig! Probeer volgend jaar ook eens een aparte soort. Ze zijn er in allerlei kleuren en maten! 

Vijgenjam & Vijgen-noten repen
Ik heb een vijgenstruik en die is zo gelukkig op de plek waar hij staat dat hij onwijs veel vruchten geeft. Met onwijs veel, bedoel ik bakken vol. Vorig jaar wist ik niet goed wat ik met vijgen kon maken. Deze winter zocht ik dus gericht naar recepten met vijgen. Mijn man vindt ze niet zo lekker dus we eten af en toe een salade met vijgen, ik maakte er noten-vijgen repen van en jam. De jam vind ik vooral leuk omdat we ook in de wintermaanden nog van deze jam kunnen genieten. Ik vond zelfs een brownie recept waar vijgenjam in gaat dus die ga ik deze herfst maken. Een makkelijk jam recept vond ik opnieuw bij Uitpaulineskeuken. 

We blijven nog even genieten van deze oogst en de pepers, aubergine, courgette, paprika’s, frambozen en appels blijven ook nog komen, dus wie weet dat ik nog sambal, appelmoes, appeltaart en frambozenijs kan maken. 

Om in het najaar te blijven oogsten heb ik in juli spruiten, bieten, venkel, bleekselderij en boerenkool in een vrijgekomen bak gezet. Ik zaaide nog broccoli, bieten en pastinaak om in de kas te zetten wanneer de tomaten eruit gaan, maar de broccoli is aangevreten en de pastinaak kwam niet op. De bieten staan inmiddels in de kas op de plek van de komkommers. Ik geef niet op, dus ik heb alsnog wat groenten gezaaid: paksoi, bosui, pompoen (gokje om ze in de kas te verbouwen want buiten lukt me al 2 je niet), en ik wil straks ter plekke nog parijse worteltjes, sla en pastinaak zaaien. Je kan nog wat zaaien voor dit najaar, maar wacht er echt niet lang meer mee!

Knoflook
Herinnering: rond 10 oktober gaan de knoflooktenen de grond in dus zoek alvast een mooi soort uit of gebruik biologische bollen uit de supermarkt.

Bloembollen
Ik ga ook in oktober aan de slag met bloembollen voor het voorjaar. Hier volgt nog een blog over, want als je de bloempjes in het voorjaar omhoog ziet komen is dat echt genieten. Je wilt dan echt niet denken: had ik in het najaar maar..

Ik heb bijzondere tulpen besteld, narcissen, krokussen, muscari en fritillaria. Ze komen half oktober, dus dat geeft jullie tijd om ook bollen in te slaan voor de volgende blog. Ik ben benieuwd welke jullie kiezen.


Geen categorie

Planten zijn de ideale accessoire

Van een seizoen met planten buiten, naar planten binnen. Wie mij al een tijdje volgt weet dat de naam Stek Design twee betekenissen heeft. Jouw thuis is jouw stek en ik help je heel graag om je stek zo fijn en vertrouwd mogelijk te maken, zodat je maximaal kunt genieten van de ruimtes. Aan de andere kant is de naam Stek ook een knipoog naar mijn liefde voor planten, binnen- en buitenshuis.

Je kunt in je interieur veel accessoires toevoegen om meer sfeer te creëren. Ik merk vaak dat je snel uitgekeken kunt raken op accessoires als kandelaars, lijstjes, schaaltjes, mandjes etc. Niet elke stek leent zich voor veel accessoires. Sommigen van ons wonen klein en dan oogt het al snel vol of druk en ik merk dat mannen vaak voorkeur hebben voor less is more. Ik begrijp dat wel. Wanneer je een interieuradvies bij mij afneemt, kan ik natuurlijk alles vertellen en delen over de juiste accessoires, maar ik neem ook graag planten mee in het advies. Planten zijn de ideale accessoire; tijdloos, sfeervol, brengen rust, dragen bij aan een goed binnenklimaat en zorgen ook voor kleur in huis en meer body. Zeker als je voor een grote plant durft te gaan.

Nu kom ik vaak bij mensen thuis die aangeven dat ze niet hele groene vingers hebben. Heel begrijpelijk en goed ook dat ze dat aangeven, want dan hou ik daar uiteraard rekening mee. 
Ik wil jullie in deze blog een paar makkelijk te onderhouden planten laten zien en hoe je ze onderdeel kunt laten zijn van styling en sfeer in huis.

Stilleven
Hoe leuk is het om een tafeltje of kastje aan te kleden met wat leuke accessoires. Zet daar nou eens verschillende plantjes bij elkaar. Varieer in hoog en laag, dik blad en dun blad en combineer het toch met een kandelaar of een mooie vaas en je zult zien dat het gelijk heel snel aangekleed is.

Hangplanten
Hangplanten geven meer hoogte en body aan een ruimte. Je oog wil ook wat op ooghoogte of daarboven. Dat kan ook met kunst, foto’s of een mooie lamp aan de muur, maar dat kan dus ook met een hangplant.  Je kan ze aan de muur hangen, langs een kast of afzuigkap laten hangen, maar tegenwoordig zie je ook veel macrame hangers. Ik ben sinds kort fan van de Happy Circles. 

Planten in de badkamer
Planten zorgen in huis voor een hogere luchtvochtigheid. Dat is vaak heel goed, want in veel huizen is de luchtvochtigheid te laag. Aan de andere kant houden planten ook van een hoge luchtvochtigheid in de kamer om beter te overleven. In de badkamer (mits je daglicht hebt) zijn planten dus vaak heel gelukkig! Juist in deze ruimte maken planten een enorm verschil in sfeer. 

Grote statements 
Een ruimte kan een wauw effect krijgen als je het aandurft om een grote plafondhoge plant neer te zetten. 

Elegante planten 
In mijn beleving heb je ook elegante planten. Je zou ze ook sierlijk kunnen noemen. Ik zie ze het vaakst terug bij mensen thuis. Wellicht omdat ze zo mooi zijn. Fris er je gang mee op, de eettafel en durf er een op je keukeneiland te zetten (als je die hebt). Denk dan aan de Calathea Orbifolia of een van de mooie Alocasia’s.

Planten die niet dood willen gaan
Tot slot planten die in mijn huis alles overleven zijn de Rubberplant (Ficus), Zamioculcas en de Kentia Palm.  Ik vergeet mijn planten ook wel eens water te geven, of ik ben iets te fanatiek, of de lucht is droog in huis en deze planten lijken dat allemaal te overleven.

Moestuin

Planning & voorbereiding is key

Een moestuin ontstaat vaak uit een wens of wild idee dat je graag groenten en/of fruit uit de tuin eten wel leuk lijkt. De meesten beginnen klein en dan raak je besmet met het moestuin virus zoals ik het dan maar noem. Je kunt het zo groot of klein, ingewikkeld of makkelijk maken als je wilt. 
Wanneer je zoveel mogelijk en ook buiten het hoogseizoen uit de moestuin wilt eten is planning en voorbereiding wel key.

Het is nu juli en onze tuinen staan vol groen. Door de vertraging van de natuur staan nog niet alle bloemen in bloei en hebben we nog niet de oogst die we andere jaren gewend waren. Misschien zijn zelfs hele oogsten wel mislukt, zoals de knoflook en uien bij mij, maar het begint nu wel te lopen. Ikzelf heb de eerste komkommer geoogst, de eerste courgettes, kapucijners, tuinbonen, venkels, aardbeien, rode bessen en gele frambozen. Het is nu wachten op de grote hoeveelheden komkommers, courgette, tomaten, aubergine, frambozen, bramen en vijgen. We genieten volop van de tuin, het groen en de bloemen, maar we vergeten dat dit straks ook weer ophoudt wanneer de zomer op zijn einde loopt en dan is de tuin vaak ineens heel kaal. Om dat te voorkomen, gaan we nu al zaaien voor oktober, november en december. Hoe gaaf is het om met kerst iets uit de tuin voor te schotelen. 

Wat kan je nu nog zaaien?
Courgette, zodat je eind september ook nog courgettes kan blijven oogsten, wanneer de huidige planten op zijn. 
Bietjes 
Spruiten
Sla 
Rucola
Spinazie
Bloemkool
Boerenkool ( lekker als er vorst overheen geweest is)
Koolrabi
Broccoli
Radijsjes (binnen een week of 3 heb je oogst)
Venkel 
Pastinaak (zaai rechtstreeks op de plek want houdt niet van verzetten)
Wortels (zaai rechtstreeks op de plek want houdt niet van verzetten)
Ook allerlei kruiden kun je nu nog zaaien. Dan kun je ook in de herfst nog dat lekkere stokbroodje met kruidenboter besmeren.

Als je er nu dus even tijd voor vrijmaakt dan kun je tot ver in het najaar genieten van je tuintje. Bovendien staat er in die maanden groen in je tuin en dat zorgt er ook weer voor dat onkruid minder plek heeft. Wanneer je een kasje hebt, kun je nog meer zaaien om ook groenten te blijven eten tot februari, maar ook zonder kas kan je nog echt veel verbouwen.

Water geven
Ik probeer ook elk jaar weer vooruit te zaaien. Waar ik vaak tegenaan loop is dat mijn zaailingen snel te droog staan. De felle zon van dit moment zorgt ervoor dat de grond heel snel uitdroogt en zaden hebben vocht nodig om te ontkiemen. Zorg dus dat je pas gezaaide zaadjes elke dag even controleert. Gaat het nou een paar dagen heel erg veel regenen, let dan ook op dat het niet “verzuipt” en gaat rotten. Kortom, het vraagt weer wat aandacht, maar dan heb je een mooi excuus om even dat rondje in je tuintje te doen.

Knoflook en bloembollen
Wanneer je gaat zaaien voor het najaar, wil ik je als tip meegeven om goed te kijken naar de ruimte die je hebt. In september/oktober zal ik een blog schrijven over knoflook en bloembollen. Wil jij graag volgend voorjaar genieten van mooie voorjaarsbloemen en in juni/juli genieten van je eigen knoflook reserveer dan ruimte in de tuin voor deze twee musthaves! 

Ga dus volop met je zaadjes aan de slag! 


Moestuin advies
Wil je volgend jaar ook een eigen moestuintje starten? Ik kom dit najaar met een nieuw adviespakket. Dit is een praktisch en betaalbaar advies op maat voor de start van jouw eigen moestuin. Hou mijn website in de gaten of lees het in een van mijn blogs richting eind 2021. Ik ga eerst een meisje op de wereld zetten en ontdekken hoe ik het moederschap met ondernemerschap ga combineren.

Moestuin

Wachten op de grote oogst!

Ijsheiligen is al even voorbij en alle plantjes kunnen dus buiten staan in potten of in de volle grond. Ik ben in de tussentijd flink ziek geweest, maar ik heb gelukkig hulp gehad van anderen, want dit moment van het seizoen bepaalt toch wel hoeveel oogst je hebt in juli, aug en sept. Ik heb zoveel voorwerk gedaan, dat mocht natuurlijk niet verloren gaan. Mijn dank gaat uit naar Ellen, mijn ouders en mijn allerliefste man.

Inmiddels staan de tomaten, pepers, paprika’s, aubergines en komkommers in de kas. De venkels uit de kas heb ik verplaatst naar buiten, we hebben volop van de spinazie gegeten en de eerste vroege aardappeltjes zijn geoogst. Ook de sla ligt standaard met bakken vol in de koelkast. Het wordt verwerkt in salades of op de boterham of wordt meegegeven aan ouders. 

Tomaat
Ik heb dit jaar 3 soorten tomaten. Ik wilde er 4, maar die 4e kwam niet op uit de zaadjes. 
Ik heb een romatomaat, een vleestomaat en een cherrytomaat. En die cherrytomaat zou echt overheerlijk moeten zijn, dus ik ben razend benieuwd. 
Ik heb 9 tomatenplanten in de kas en 3 buiten. De zomers zijn afgelopen jaren zo warm en droog dat ik het dit jaar ook buiten wil proberen. Belangrijk dat je de uitlopers in de oksels van de plant eruit haalt, dat noemen ze dieven (zie foto’s). Deze takjes halen energie weg uit de plant die het beter kan investeren in de vrucht en deze takken zorgen ervoor dat de plant te vol wordt. Je wilt liever een lange slanke plant waar de wind goed doorheen kan waaien om schimmels te voorkomen. Geef tomaten altijd water bij de grond en niet over het blad om diezelfde schimmels te voorkomen en bouw het water geven af. Wanneer je het water geven afbouwt moet de plant dieper wortelen op zoek naar water en dat maakt de plant sterker. Jij kan dan in juli of aug lekker op vakantie zonder dat de buurvrouw om de zoveel dagen langs hoeft te komen om water te geven. Verbouw je tomaten in de kas, tik ze dan elke dag 2x aan zodat de bloempjes bestuiven. Er komen te weinig beestjes in de kas en tomaten zijn zelfbestuivers dus op die manier worden je bloempjes goed bestoven. 
Ik heb tomaten jaren in potten gekweekt met ook mooie oogsten dus dat kan zeker! Vergeet dan niet om regelmatig water te geven, want potten drogen snel uit. 

Aubergine 
Aubergine is een veeleisende plant. Het wil graag veel voeding, vocht en warmte. Toch kan je dit heel goed verbouwen in een pot. Beter in een pot zelfs dan in de grond, maar vergeet niet te voeden en te bewateren. Ik heb er 3 in de kas in de volle grond staan en ik heb er 2 in een pot gezet. Ik wil toch het verschil eens ervaren. 

Komkommer
Ik heb 6 komkommers in de kas en die gingen vorig jaar geweldig. Let wel als je komkommers wilt verbouwen moet je goed kijken naar het soort. Je hebt komkommers voor de kasteelt en voor de buitenteelt. Bij de buitenteelt heb je vaak een kleinere komkommersoort en soms hebben ze stekeltjes, heel grappig. Ook komkommers zijn gevoelig voor ziekten als meeldauw
(dan slaan de bladeren wit uit door teveel vocht), maar als je water geeft aan de grond en oudere bladeren regelmatig wegknipt moet het goed komen. 

Courgette 
Ik wil het ook eens hebben over de courgette. Ben je een beginneling in de moestuin of heel ervaren, de courgette is een geliefde groente in de tuin. Het is een makkelijk te verbouwen groente met veel oogst. 1 plant kan wel 20 courgettes in een seizoen geven en je hebt ze in diverse kleuren en formaten. Je kunt vrienden, familie en buren vaak blij maken met courgette, omdat je het niet bij kunt houden om ze allemaal op te eten.  
Ik heb 1 gele en 1 groene plant staan, met “normale” courgettes, dus geen ronde bollen ofzo. De groene deed het vorig jaar beter dan de gele, maar ik wil ook wat kleur op mijn bord dus daarom ook de gele. Je kan deze nog zaaien en dan heb je tot de herfst nog oogst.

Ik zaai nog extra planten, zodat ik wanneer mijn planten alles gegeven hebben, ook ik nog tot de herfst courgette kan oogsten. Wil je dus een keer iets proberen, probeer courgette en in een grote pot of speciekuip kan het ook prima! Heb ik jaren gedaan.

Bonen
In een van de vorige blogs heb ik jullie mijn tipi van wilgentakken laten zien. Daar groeien de tuinbonen en kapucijners goed tegenaan. De bloempjes zijn ook prachtig! Mijn sugarsnaps willen niet echt dit jaar, dus heb ik er nog sperzieboontjes bijgezaaid, want die lukken altijd. 

Tuinbonen en kapucijners verbouw ik dit jaar voor het eerst. Ik wilde een keer wat anders op mijn bord. Vooralsnog gaat het goed, maar ik moet ze dagelijks controleren op zwarte bonenluis. Wanneer die eenmaal op je planten zitten dan is het over. Dus zie je die zitten, knip dan heel die tak weg om te voorkomen dat het overspringt. Mocht je een compostbak hebben, dan raad ik je aan die tak daar niet bij te gooien maar echt in de container af te voeren uit de tuin. 
Lieveheersbeestjes en nog liever de larven van de lieveheersbeestjes worden hier in de tuin met oooeee’s en aaa’s verwelkomt. De larven eten tot wel 120 luizen per dag. Wanneer ik ze ergens tegenkom verplaatst ik ze dus naar de planten waar mogelijk luizen op kunnen zitten. 

Wil je nog boontjes zaaien, dan kan dat! Sperziebonen of snijbonen gaat nog prima, let er wel op dat ze heel hoog klimmen, dus zorg voor een rekje.

Fruit
Ik heb ongeveer 28 aardbeienplantjes in de tuin. Sommige staan in de moestuin, anderen in de bloemenborder of onder de bramen en frambozen. Ik heb zelfs drie hangpotjes in een boom hangen. Je hebt twee soorten aardbeienplantjes. Plantjes die heel kort heel veel aardbeien geven en planten die verspreid over de zomer aardbeien blijven geven, maar wel een paar per keer. Ik heb een mix staan. Ik ben benieuwd hoe het gaat uitpakken! De planten zijn nog volop verkrijgbaar bij tuincentra, dus sla je slag als je nog wilt. Dit jaar zal de opbrengst nog iets kleiner zijn, maar volgend jaar kun je er volop van genieten. Het zijn vaste plantjes dus je kan ze lekker laten staan. Kan ook in bakken of potten voor in de kleinere tuin. 

De appelbomen hangen vol met kleine appeltjes. Ik moet de kleinste eruit gaan knippen, zodat de bomen energie genoeg hebben om de overige appels goed groot te laten worden. De perenboom heeft last gehad van een voorjaarsstorm op het moment dat hij in bloei stond dus veel bloempjes hebben het toen niet gered. Minder peren dus dit jaar. De nectarineboom heeft hetzelfde als de peer doorstaan, dus ook weinig nectarines dit jaar. De rode besjes lijken het zwaar te hebben, of de vogeltjes zijn mij telkens voor. Ook hebben ze te lijden gehad onder het zetten van de schutting. De schutting aan die kant staat eindelijk!

De vijgen, bramen en frambozen gaan wel als een malle. Dat wordt vijgenjam dit jaar en salades met vijgen, maar ook veel weggeven. De bramen en frambozen gaan altijd op. In de yoghurt, gewoon zo hop in de mond vanaf de plant of ik maak er ijs van. Soms simpel met wat melk/yoghurt in een vormpje of met de ijsmachine voor een echte bak roomijs. 

De frambozen gaan al jaren heel goed in onze tuin en woekert enorm. Ik heb dit jaar stekjes uit de grond gehaald en in potten gezet. Mogelijk zet ik de stekken in de groenstrook voor het huis. Kan iedereen meegenieten van heerlijke gele frambozen. 

Wat kan je nu nog zaaien?
Nou je kan nog heel veel zaaien. In de volgende tuinblog zal ik daar nog meer op ingaan, want we moeten niet vergeten dat we in het najaar ook groenten willen oogsten. Met een beetje mazzel eten we met kerst nog uit de tuin. 

Wil je op de korte termijn nog iets op je bord, zaai dan:
Radijs
Sla divers
Spinazie
Sperziebonen of snijbonen
Courgette
Komkommer ( let op de soort)
Bleekselderij
Tuinkers

Op de planning voor het najaar staan bij mij o.a.:
Spruiten
Bieten 
Pastinaak 
Venkel
Paksoi
Boerenkool
Pompoen ( staat nu al in de tuin)
Maar ook diverse slasoorten doen het goed tot ver in het najaar. 

We hopen dit jaar weer op dit soort plaatjes. Ik hoop dat jullie weer geïnspireerd zijn geraakt om de tuin in te gaan en wat te zaaien.

Interieur

Kleur kiezen

De vorige keer schreef ik over de babykamer. Dit keer neem ik jullie mee in de wereld van kleur kiezen. Ik houd van kleur en ik ben ook niet bang om het te gebruiken. Uiteraard gecombineerd met een rustig palet, maar er mag zeker iets knallen in het interieur vind ik. 

Ik merk dat veel mensen bang zijn om kleur te kiezen. Vaak kiest men voor een paar tinten lichter wanneer er daadwerkelijk een keuze gemaakt moet worden, want die hele donkere of felle kleur is toch te spannend. Uiteindelijk is de uitkomst niet naar wens en kom ik in beeld. Maar zelfs als ik een advies heb uitgebracht is het aan mijn klanten of ze dat willen uitvoeren of niet. Ik kan je helpen en begeleiden bij het maken van een beslissing, maar het is aan jou of je het ook daadwerkelijk “aandurft”.

Het begint natuurlijk bij kleur kiezen. Hoe doe je dat?
Wanneer ik bij mijn klanten langs ga voor een intakegesprek, stel ik heel veel vragen. Welke kleuren vind je mooi, welke kleuren juist helemaal niet. Dan kun je een kleur heel mooi vinden, maar welke stijl vind je mooi, want het zou zomaar iets heel anders kunnen zijn dan wat bij je stijl past. We willen uiteraard wel de juiste sfeer creëren, waar jij je prettig bij voelt. Ik help je uiteraard met het beantwoorden van deze vragen door middel van kleurkaarten, sfeerborden etc. Het liefst kom ik bij je thuis langs, want de huidige inrichting en de kleurkeuzes zegt mogelijk al iets over jullie smaken. Ik kan daar dan gelijk vragen over stellen. 

Kleur kiezen is belangrijk, want het zegt iets over :
– de sfeer in huis: koud, warm, rustig of juist uitbundig 
– de functie van de ruimte: wil je activeren of juist kalmte en rust creëren 
– je smaak en stijl, want een landelijk interieur heeft andere kleuren dan een
bohemian, vintage of Scandinavisch interieur.

Daarnaast kies je voor je interieur niet één kleur, wellicht heb je een voorkeur voor één kleur, maar is het mijn taak om de juiste kleurencombinatie te maken. Dat kunnen kleuren zijn die dicht bij elkaar liggen of juist complementair zijn aan elkaar. Alles wordt afgestemd op jouw wensen. 
En dan is het belangrijk om te bepalen op welke manier je de verhoudingen wilt leggen. Het mooiste is 60%-30%-10%, maar welke kleur voert de boventoon. 
Ik kan mij voorstellen dat dit veel is om over na te denken als dit niet iets is waar je dagelijks mee bezig bent. Daarom is inkopen van advies door een styliste een goede investering, waar je later veel van geniet als je in je stekkie op de bank zit. 

Voor mijzelf is kleur kiezen ook altijd een ding. Ik wil nogal snel weer iets veranderen, dus ik moet goed bedenken of ik met de trend mee ga of dat ik kies voor iets waar ik zelf langer van kan genieten. Als styliste wil je toch ook met die trends mee, maargoed. Ik sta op het punt om weer wat keuzes te maken. De inloopkast mag wel wat meer kleur en ook onze bijkeuken kan een lik gebruiken. Ga ik verf die we over hebben daarvoor gebruiken of wil ik een nieuwe kleur en welke dan? 

Merlot Mania, Soft Black en Diamond Dust van Vestingh Paint Lab vind ik prachtige kleuren. Ik heb nog heel de zomer om erover na te denken, maar uiteraard ga ik de bovenstaande stappen doorlopen.

Heb jij advies nodig bij het kiezen van kleur? Neem contact met mij op voor een gratis eerste kennismakingsgesprek.

Moestuin

De laatste koude nachten

Ijsheiligen
April loopt op zijn eind en dat betekent dat ijsheiligen dichterbij komt. Ijsheiligen is voor de tuinierder een belangrijk moment, want vanaf dan (half mei) is de kans op (nacht)vorst nihil en kunnen alle plantjes naar buiten. 
Op dit moment heb ik meer planten en bloemen gezaaid dan vorige jaren, maar kan ik ze nog niet ‘s nachts in de kas laten staan, omdat de temperaturen soms toch nog onder nul komen. Normaal zou ik ze dagelijks ‘s avonds naar binnen brengen, maar het zijn er gewoon teveel. De kamer met het meeste licht is de slaapkamer dus dat is al weken onze eigen kwekerij. 

Een nadeel van planten in huis houden is dat je ze dan teveel verwend, de temperatuurschommelingen buiten of in een koude kas maakt ze sterker. Binnen krijgen ze te weinig licht, dus ze worden lang en slungelig ipv sterk en stevig. Ik ga dit weekend dus alsnog de gok wagen. Ik ga ze in de kas laten overnachten. 

Nieuwsgierig wat ik al voorgezaaid heb?
Groenten:
– Venkel
– Paksoi
– Spruiten
– Bietjes 
– Bleekselderij
– Tomaten
– Pepers
– Paprika
– Aubergine

Onlangs zaaide ik ook: 
– Komkommers
– Courgette 
– Pompoen

Bloemen:
– Afrikaantjes 
– Goudsbloemen
– Oost-Indische kers
– Kleine lupine
– Amarant 
– Cosmea

Ook de dahlia’s heb ik al in potten met aarde gezet om ze een voorsprong te geven en daardoor eerder van bloemen te kunnen genieten. Let op, deze bloemen kunnen absoluut niet tegen kou, dus ze moeten bij vorst ook naar binnen.

Plantjes kopen
Paprika’s en pepers krijg ik zelden sterk genoeg opgekweekt en zoals ik eerder al schreef mislukt er altijd wat, dus ik ga graag half mei langs de kweker. Ben je dus te laat begonnen, is er iets mislukt of raak je door de blog toch geïnspireerd om groenten te verbouwen dit jaar, je kan altijd nog langs een kweker. Normaliter ging ik naar de geraniummarkt in ‘s-Hertogenbosch op Hemelvaart, daar staat voor de Etos altijd een biologische kraam met alle groenten, sla en fruit planten die je maar kunt bedenken. Vorig jaar ging ik door corona noodgedwongen naar tuinbouwbedrijf van der Heijden in Den Dungen. Prachtige omgeving en je kan er bij de poort adhv een lijstje allerlei groenten plantjes afhalen. Mochten mijn paprika’s en aubergines niet sterk genoeg zijn, dan ga ik daar inkopen.

Wat kan je nu nog zaaien?
– Komkommer: let goed op het ras, want sommige zijn geschikt voor buiten, anderen voor in de kas. 
– Courgette: is een snelle groeier en 1 plant geeft je al gauw 20 courgettes, dus ideaal voor de beginner
– Mais
– Diverse slasoorten: pluksla, kropsla etc 
– Rucola
– Radijsjes: in een paar weken heb je al oogst
– Prei
– Zomerwortel
– Bonen: sperziebonen en snijbonen klimmen heel hoog dus denk aan een constructie. In een pot worden ze niet zo hoog, maar heb je wel echt een flinke oogst.
– Alle kolen voor einde zomer en najaar, denk aan bietjes, pastinaak, broccoli, koolrabi en knolselderij.
-Middel- & late aardappelen poten: mijn vroege aardappelen groeien goed in de potten en ik heb late aardappelen in zakken gepoot. Wanneer het loof boven de grond uitsteekt vul ik de zakken bij met potgrond tot de zakken vol zitten.

Houd komkommer, courgette, mais en de bonen binnen tot ijsheiligen, de rest kan buiten gezaaid worden.

Kruiden
In een tuin zijn kruiden altijd mooi en handig. Zelfs in een bloementuin passen sommige kruiden prachtig en kruiden zijn in potten heel goed te doen. Kruiden als rozemarijn, tijm, oregano en salie zijn winterhard, maar kruiden als peterselie, koriander, basilicum houden van de warmte. Kruidenplantjes uit de supermarkt verwelken heel snel, maar in de tuin heb je daar geen last van. 
Kies ook eens voor knoflookbieslook, citroentijm, citroenverbena als aparte soorten. 

Ik maak er regelmatig kruidenboter van. Je snijd alles klein, boter en grof zeezout door elkaar mengen en je rolt er in vershoudfolie of bakpapier een mooie rol van. Dit jaar ga ik het in een ijsblokjesbakjes proberen in te vriezen, zodat ik in de winter ook kan genieten van heerlijke kruidenboter. 

Kruid er je BBQ vlees of vis mee of top je salade ermee af en uiteraard gaan deze kruiden in aug/sept in de tomatensauzen die dan gemaakt worden. Onlangs heb ik alles gesnoeid en de verhoogde bak zomerklaar gemaakt met nieuwe cacaodoppen.

Fruit
Het makkelijkste om te hebben, na kruiden, zijn fruitstruiken en bomen. In mijn tuin heb ik naast aardbeien, bramen, gele herfst frambozen, rode besjes, blauwe bessen, vijgen, 2 appelbomen, een perenboom, een nectarineboompje en een walnoot ( geeft pas over een paar jaar noten). Je hebt er bijna geen omkijken naar. Soms moet je ze beschermen tegen vogels, want die zijn er ook dol op, maar dat is afhankelijk van de plek. Je snoeit ze in het na- of voorjaar afhankelijk van de plant en verder oogst je volop. Zeker de aardbeien, frambozen en bramen raad ik aan voor de beginner. Ik maak er jam of ijs van als ik veel oogst heb en verder is elke dag een bakje fruit niet vervelend toch in de zomer. Bovendien geniet je in het voorjaar van prachtige bloesems.

Kortom, je kunt nog onwijs veel zaaien / inkopen en deze zomer van eigen groenten en fruit genieten.